ALZHEİMER HASTALIĞINI ÖNLEMEK İÇİN KANITA DAYALI ÖNERİLER

Yeni yayınlanan bu sistematik gözden geçirme ve meta analize 243 prospektif gözlemsel ve 153 randomize kontrollü çalışma alınmıştır. Bu incelemenin sonunda, Alzheimer Hastalığının önlenmesinde 21 kanıta dayalı öneri belirlenmiştir. Yirmi bir öneriden 19’u kuvvetli önerilerdir. Önerilerin 2/3’ü damarsal risk faktörlerini hedef almaktadır ve bu da Alzheimer Hastalığının önlenmesinde damar sağlığının ne kadar önemli olduğunu göstermektedir. Yaşam şekli, hastalıklar ve diğer alanlar altında toplanan önerilerin hepsi kuvvetli önerilerdir.

Yaşam Şekli

• Vücut kitle indeksi (VKİ) ve kilo kontrolü
  • Altmış beş yaş üzerindeki erişkinler VKİ’ini 18,5-24,9 arasında tutmak üzere gerekli önlemleri almalıdır
  • Altmış beş yaş üzerindeki erişkinler çok zayıf olmamalıdır
  • Altmış beş yaş üzerindeki erişkinler kilo kaybı eğiliminde ise bilişsel fonksiyonları yakın takip edilmelidir
• Beden egzersizleri
  • İnsanlar özellikle de 65 yaş üzerindeki erişkinler düzenli bedensel egzersiz yapmalıdır
• Bilişsel aktivite
  • Kitap okumak, satranç gibi zihni çalıştıran aktiviteler için yüreklendirilmelidir
• Sigara
  • Sadece sigara içilmesi değil içilen ortamda bulunmak bile risklidir
• Uyku
  • Yeterli süre ve iyi kalitede uyku uyuyun ve uyku probleminiz varsa doktora baş vurarak tedavi olun

Hastalıklar

• Şeker Hastalığı
  • Demans riskini artırır. Sağlıklı yaşam şekli ile şeker hastalığından uzak durun. Şeker hastalarının bilişsel fonksiyonları yakın takip edilmelidir
• Beyin Damar Hastalıkları
  • Sağlıklı yaşam şekli ya da damar sertliğini ve beyin damar hastalıklarını önleyen ilaçlar ile beyin damarlarınızı sağlıklı tutun. İnme geçiren kişiler özellikle de serebral mikrokanamaları olanların bilişsel fonksiyonları yönünden yakın takip edilmelidir
• Kafa Travması
  • Başınızı yaralanmalardan koruyun
• Kırılganlık (Zafiyet)
  • İlerleyen yaşlarda sağlıklı ve güçlü olun. Artan kırılganlık gösteren kişilerin bilişsel fonksiyonları yakın takip edilmelidir
• Kan Basıncı
  • Altmış beş yaşın altındaki kişiler sağlıklı yaşam biçimi önlemleri ile yüksek tansiyon hastalığından kaçınmalıdır.
  • Ortostatik hipotansiyonu (ayağa kalkmakla olan tansiyon düşmesi) olan kişilerin bilişsel fonksiyonları yakın takip edilmelidir
• Depresyon
  • Akıl sağlığını korumak için önlemler alınmalı ve depresyon belirtileri gösteren kişilerin bilişsel fonksiyonları yakın takip edilmelidir
• Atrial Fibrilasyon
  • Kalp damar sağlığını korumak için önlemler alınmalı ve atrial fibrilasyon tedavi edilmelidir
• Stres
  • Zihnini boşalt ve günlük stresten uzak dur

Diğer Alanlar

• Eğitim
  • Erken yaşlarda alabildiğin kadar fazla eğitim al
• Hiperhomosisteinemi
  • Homosistein seviyesine düzenli bak. Homosistein yüksekliği olan kişiler B vitamini/folik asit ile tedavi edilmeli ve de bilişsel fonksiyonları yakın takip edilmelidir
• Vitamin C
  • Yiyeceklerle ya da takviye olarak alınan C vitamini yardımcı olabilir

ÖNERİLMEZ

• Alzheimer Hastalığını önlemek için östrojen replasman tedavisi
• Alzheimer Hastalığını önlemek asetilkolinesteraz inhibitörleri

KAYNAK:
Jin-Tai Yu et al. Evidence-based prevention of Alzheimer's disease: systematic review and meta-analysis of 243 observational prospective studies and 153 randomised controlled trials
http://dx.doi.org/10.1136/jnnp-2019-321913