DEMANS HASTALARI NASIL BESLENMELİ?

Fotoğraf: Dilek Necioğlu Örken

Doğru beslenme bedeni sağlıklı ve zinde tutmaya yardımcı olur. Alzheimer Hastalığı ya da demansı olan kişilerde kötü beslenme davranışsal semptomları arttırabilir, kişinin kilo kaybına neden olabilir. Demans hastalarının diyetinde dikkat edilmesi gereken hususlar şunlardır:

• Farklı besin türlerinden dengeli bir diyet hazırlanmalıdır. Diyette sebzeler, meyveler, kuru baklagiller, az yağlı süt ürünleri ve proteinli yiyecekler olmalıdır
• Kalp için kötü olan beyin için de kötüdür. O nedenle öğünlerde katı yağ ve yağlı et parçalarına daha az yer verilmelidir
• Genellikle işlenmiş gıdalarda bulunan rafine şekerden mümkün olduğunca kaçınılmalıdır. Rafine şeker kalori sağlar ancak vitamin, mineral ve lif gibi yararlı besinleri içermez. Ancak Alzheimer Hastalığının ileri evrelerinde iştah kaybı bir sorunsa, yiyeceklere şeker eklenmesi yemeyi teşvik edebilir
• Tuz kullanımı azaltılmalıdır

Demans Hastası Yemek Yemiyorsa Ne Yapılmalı?

Orta ileri evre demansta hastayı düzenli ve besleyici öğünlerle beslemek zorlaşabilir. Çok fazla yemek seçeneği kafa karıştırıcı olabilir. Ya da hastalar yemek yediğini unutabilir. Tabağına konan yemeğin farkına varamayabilir. Tat ve koku duyusundaki bozulma nedeniyle yiyeceğin tadını alamadığı için yiyemeyebilir. Ya da tam tersi denetlenmezse bozulmuş yemekleri yiyebilir. Takma dişleri varsa, kilo kaybı ile takma dişler tam yerleşmediği için çiğneme problemi olabilir ve hasta bu sıkıntısını ifade edemeyebilir. Bazen de tedaviye yeni eklenen bir ilaç iştah değişikliğine neden olabilir. Ayrıca fiziksel aktivite azlığı nedeni ile de yemek düzeni bozulabilir. Bu konularda yapılabilecek düzenlemeler şunlardır:

• Sakin ve rahat bir ortamda yemek yenmelidir. Alzheimer Hastalığı olan kişilerin dikkati kolayca dağılabilir. Aynı anda birden fazla iş yapmak kafalarını karıştırabilir. Bu nedenle yemeğin lezzetli ve yararlı olması ile ilgili 1-2 yorum dışında yemeğin sessiz yenmesi önerilir
• Kişinin kafasını karıştırabilecek sofra düzenlemelerinden uzak durulmalıdır. Karışıklığı önlemek için sadece yemek için gerekli gereçler sofrada olmalıdır
• Görsel ve uzamsal algıda bozulmalar tabağı masadan ve yemeği tabaktan ayırt etmeyi bozabilir. Bu nedenle masa örtüsü ve tabakta birbirine zıt renkler kullanılmalıdır. Örneğin bir araştırmada kırmızı tabak kullanıldığında beyaz tabağa oranla %25 daha fazla yiyecek tüketildiği gösterilmiştir
• Yemeğin ısısı her zaman vermeden kontrol edilmelidir çünkü hasta yiyecek ya da içecek çok sıcaksa ifade edemeyebilir
• Bir kerede tabağa sadece 1 ya da 2 yemek konmalıdır
• Bazen hastalar aniden bazı yiyecekleri daha çok tercih etmeye ya da bazı yiyecekleri de yemek istememeye başlayabilir. Bu konuda esnek olunmalıdır
• Sofraya ailenin diğer fertleri ile oturulması ve birlikte yemek yenmesi teşvik edilmelidir. Ayrıca yemek yemenin uzun sürebileceği de akılda tutulmalıdır
• Kişi yemek yediğini unutabilir ve o öğünü ne zaman yiyeceğini devamlı sorabilir. Bu durumda yiyecekleri bir biri arkasına vermek çözüm olabilir.
• Hastalığın bir aşamasında yemek yemenin bir sorun haline gelme olasılığı yüksektir. Çatal bıçak gibi gereçleri kullanmak da daha zor hale gelebilir. Yemelerine yardımcı olmak için parmaklarla yenebilecek yiyecekleri sunmak yararlı olabilir. Örneğin meyvelerden ahududu, çilek, muz ve üzüm hem yemesi kolay hem de zıt renklere sahiptir. Kuruyemişlerden fındık ve badem protein doludur ve esansiyel yağlar içerir. Sebze cipsleri, ısırık büyüklüğünde hazırlanmış proteinli yiyeceklerden balık, tavuk parçaları ve karides ya da parmak şeklinde doğranmış salatalık ve havuç gibi çiğ sebzeler verilebilir.

Kaynak:
Alzheimer Association Website - Food and Eating