Güncelleme: 08/10/2020
Aşağı yukarı dünyada 50 milyon demans hastası mevcuttur. Ve her yıl da 10 milyon kişide demans gelişiyor. Alzheimer Hastalığı (AH) ve vasküler demans (VD) demans vakalarının %80’nini oluşturmaktadır. En önemli risk faktörü yaşlanmaktır. Demans vakalarının %90-98’i 65 yaşın üzerindedir. Artan görülme sıklığı ve önleyici bir ilaç tedavisinin olmaması nedeni ile risk faktörlerinin kontrolü yönünde yeni stratejiler geliştirilmektedir. Değiştirilebilir risk faktörleri arasında bedensel hareketsizlik, sigara, hipertansiyon ve obesite sayılabilir.
Demansın bilişsel bulguları nöron hasarından yıllar sonra geç ortaya çıkar. Bu nedenle de hayat boyu risk kontrolü önemlidir. Korunma stratejileri, risk faktörleri olan ve hiçbir bilişsel yakınması olmayan genç insanlar için olduğu kadar hafif bilişsel bozukluğu ve demansı olan kişiler için de önemlidir.
Şekilde demans için ana risk faktörleri görülmektedir.
Her ne kadar yaşlanma en büyük risk faktörüyse de demans yaşlanmanın kaçınılmaz bir parçası değildir. Yaşlı kişilerin bedensel olarak aktif olması, sigara içmemesi, ılımlı alkol tüketimi ve sağlıklı beslenmesinin demans riskini azalttığı kanıtlanmıştır. Hatta genetik riski olanlarda bile sağlıklı yaşamın bu riski %32 azalttığı gösterilmiştir. The Lancet komisyonu şekilde görüldüğü üzere yaşam boyu risk kontrolünün önemine işaret etmektedir. Bu çocukluk çağında alınacak eğitimin süresinden daha ileri yaşlarda bedensel ve bilişsel olarak aktiviteyi korumaya kadar uzanmaktadır. Özellikle de nöron hasarının başladığı orta yaşlar çok önemlidir.
Bedensel aktivite iskelet kaslarımızın enerji harcatan hareketleridir. Egzersiz ise planlı, yapılandırılmış ve tekrarlanan bedensel aktivitedir. Yani egzersiz bir bedensel aktivite alt tipidir. Günlük aktiviteyi arttırma önerisi, bedensel aktivitesini arttırmak isteyen ancak egzersiz yapmak istemeyen kişilerdeki direnci kırabilir.
Dünya Sağlık Örgütü haftada en az 150 dakika orta yoğunlukta bedensel aktivite önermekte. Günde iki kez en az 10 dakika süren orta yoğunlukta bedensel aktivite akılda kolay tutulabilir.
Dünya Sağlık Örgütü ayrıca haftada 2 kez de kas germe aktiviteleri önerir. Düşmeyi azaltmak için yaşlı kişilere de dengeyi iyileştirici egzersizler önerilir.
